Ốc gừng (ốc dâu) – đặc sản lẫy lừng vùng biển Sa Huỳnh, Quảng Ngãi

Ốc gừng là một loại hải sản lạ lẫm với nhiều thực khách, nếu không nói là rất quý hiếm và rất ít người biết, nhưng lại quen thuộc với ngư dân Quảng Ngãi.

Ốc gừng có tên tiếng Anh là Salmon-lipped whelk, Persian purpura hoặc Rudolph’s purpura, tên khoa học Purpura panama, thuộc chi purpura, phân họ rapaninae, họ muricidae, liên họ muricoidea, lớp chân bụng Gastropoda.

Ốc sinh sống ở các ghềnh đá ven biển trong tỉnh, nhưng tập trung nhiều nhất ở vùng ghềnh đá ven bờ khu vực núi Cửa thuộc xã Phổ Vinh, huyện Đức Phổ, một số nơi khác cũng có nhưng không nhiều như ở đây. Chúng bám vào đá, nhiều chỗ tụ lại thành nhóm chen chúc như chiếc nón. Ốc to bằng cỡ như trái cau, vỏ sần sùi mọc nhánh và có lẽ do vậy nên người ta gọi là ốc gừng.

Sau tết âm lịch đến giữa mùa hạ (mùa vụ khai thác từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm), nước biển trong là thời điểm ốc nhiều nhất. Muốn bắt ốc gừng người ta chèo thuyền nhỏ ra ghềnh đá ven bờ, một người ngồi trên thuyền, một người lặn xuống nước gỡ ốc, cứ thế họ thay phiên nhau mà bắt. Ngư dân phải mang kính lặn dưới độ sâu từ 3 – 5m nước gỡ từng con ốc cố bám vào các hang đá. Thịt ốc săn giòn và thơm ngon nhất vào thời điểm này.

Ốc gừng có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, nhưng hấp dẫn nhất vẫn là món ốc luộc và ốc xào sả ớt.

Với món ốc luộc, phương pháp chế biến khá đơn giản. Sau khi đánh bắt, mang ốc về ngâm vào nước vo gạo rắc thêm ít muối cùng vài trái ớt đập dập để ốc nhả sạch nhớt. Tiếp đến, đập bỏ phần đuôi của ốc rồi cho vào nồi nước sôi, rắc thêm tí muối và ít mì chính. Để ốc thêm thơm ngon, nhiều người dân xứ biển còn đập dập vài nhánh sả cùng với dăm bảy tép gừng cho vào nồi nước luộc. Sau khoảng mươi phút, nhấc nồi khỏi bếp và vớt ốc ra đĩa.

Dùng tăm tre khều thịt ốc nằm gọn trong lớp vỏ chấm vào muối tiêu vắt ít nước cốt chanh và để thưởng thức hương vị đặc trưng của loài ốc được xem là đặc sản ở vùng biển xứ Quảng đầy nắng và gió.

Thịt ốc giòn, vị ngọt, mang hương vị mặn mòi của biển kết hợp với vị mặn, cay và xen lẫn chút chua dịu nhẹ của muối tiêu chanh để lại dư vị khó quên với những ai được thưởng thức món ăn tuyệt hảo này.

Với món ốc xào sả ớt, sau khi đập bỏ phần đuôi, ướp với gia vị: muối, đường, mì chính cùng với sả và ớt thái nhuyễn sau khoảng 20 phút. Sau đó, khử dầu ăn và cho ốc vào chảo xào khoảng mươi phút thì vớt ra đĩa. Nhẹ tay khều thịt ốc cho vào miệng để cảm nhận vị cay của sả, ớt, vị mặn của muối cùng với vị ngọt tự nhiên của thịt xen lẫn đường, mì chính, bao nhiêu mệt nhọc dường như tiêu tan.

Thịt ốc gừng tính hàn, nên lúc chế biễn lẫn khi ăn thường phải kết hợp với những loại gia vị và những loại rau thơm mang tính ấm. Riêng với nhiều người dân xứ Quảng thì các món chế biến từ ốc gừng không thể thiếu rau răm. Miếng thịt ốc giòn tan trong miệng hòa tan cùng gia vị mặn, ngọt, chua, cay, thêm vài lá rau răm cho đời thêm ý vị. Bao nhiêu nhiệt lượng bên trong cơ thể đều toát ra ngoài theo những giọt mồ hôi, giúp cho ta cảm thấy mát lành, lâng lâng giữa ngày hạ oi bức.

Vào những chiều mùa hạ, nhiều người dân ở huyện Đức Phổ và khu vực lân cận thường đến bãi biển thôn Nam Phước, xã Phổ Vinh để được ngắm biển xanh – cát trắng và hòa mình vào làn nước mát lạnh. Những dãy hàng quán đầy ắp các món hải sản, nhưng ốc gừng là món luôn hiện diện trên bàn ăn của thực khách. Đĩa ốc gừng luộc với màu nâu sậm của ốc điểm tô thêm màu xanh của vài cọng rau răm luôn bắt mắt quý bà, quý cô đưa tay khều ốc giữa những tiếng cười giòn giã trong nắng chiều.

Món ốc xào sả ớt dậy hương thơm ngào ngạt bay theo gió biển, mời gọi những quý ông đang mải mê đùa với sóng. Ốc gừng là món dễ tính, có thể đưa cay cùng ly rượu đế hay nhấp vài ngụm bia, nước ngọt cũng sẽ làm cho thực khách thỏa lòng. Cùng với sóng và gió, ốc gừng đã góp phần mời gọi du khách đến với vùng biển hoang sơ cùng những người dân sâu nặng nghĩa tình.